涧边蟠木岁时深,更著华亭倚翠阴。风下四山蛟起舞,洞中搅动蛰龙心。
轸翼回天象,山川壮帝都。汉江元入楚,淮树半侵吴。
仙梦游三岛,渔舟忆五湖。纪行多赋咏,千里寄封胡。
暝合海天宽,令我诗胆小。狂饮读九歌,东南云绕绕。
轮行天泱泱,碾碎秋蟾影。蛟龙避三舍,浪逆不敢逞。
窜身丹厓下,灭迹浮云端。
余事既不闲,冥心以游观。
读书南山日,秋气浩漫漫。
悲商扣庭柯,四座鸣风湍。
已与清景晤,乐哉此盘桓。
餐和遗糟粕,饮胜入肺肝。
隐几俄万古,其人梦交欢。
携手逍遥墟,乾坤欻高寒。
顾谓尘世子,斯道自平宽。
胡为在荆棘,方寸生波澜。
向无问津者,悲尔后来难。
楚水入洞庭者三:曰蒸湘,曰资湘,曰沅湘;故有“三湘”之名。洞庭即湘水之尾,故君山曰湘山也。资湘亦名潇湘,今资江发源武冈上游之夫夷水,土人尚曰潇溪,其地曰萧地。见《宝庆府志》。《水经注》不言潇水,而柳宗元别指永州一水为潇,遂以蒸湘为潇湘,而三湘仅存其二矣。予生长三湘,溯洄云水,爰为棹歌三章,以正其失,且寄湖山乡国之思。
漫云女子不英雄,万里乘风独向东。
诗思一帆海空阔,梦魂三岛月玲珑。
铜驼已陷悲回首,汗马终惭未有功。
如许伤心家国恨,那堪客里度春风。
别说女子不能干英雄事业,看我乘风万里,只身东渡日本。
孤帆外海天空阔,动我诗情,三岛上月色玲珑,入我梦境。
想起国家亡给异族,令人悲酸;惭愧我奔走革命,到今一事无成。
这样大的国仇家恨使我伤心,哪能在客地春风中虚度光阴!
三岛:指日本。
汗马:作战有功叫做汗马功劳,作者为革命奔走,自谦还没有立下功劳。
蔌蔌天花落未休,寒梅疏竹共风流。江山一色三千里,酒力消时正倚楼。
武皇重征伐,战士轻生死。朝争刃上功,暮作泉下鬼。
悲风吊枯骨,明月照荒垒。千载留长声,呜咽城南水。
天下事。问天怎忍如此。陵图谁把献君王,结愁未已。少豪气概总成尘,空馀白骨黄苇。千古恨,吾老矣。东游曾吊淮水。绣春台上一回登,一回揾泪。醉归抚剑倚西风,江涛犹壮人意。只今袖手野色里。望长淮、犹二千里。纵有英心谁寄。近新来、又报胡尘起。绝域张骞归来未。
无声深夜散银沙,恍疑窗明湛月华。高士卧云清见骨,藐姑设色艳于花。
谁悲失路关山客,不避围炉富贵家。堪笑人情分冷暖,天公相待原无差。