孔耽(dān)道德,樊须是鄙。
董乐琴书,田园不履(lǚ)。
若能超然,投迹高轨。
敢不敛(liǎn)衽(rèn),敬赞德美。
孔丘沉溺在道德,鄙视樊须问耕田。
董氏仲舒乐琴书,三载不曾践田园。
若能超脱世俗外,效法斯人崇高贤。
怎敢对之不恭敬,当颂礼赞美德全。
孔耽:孔:孔子。耽:沉溺,迷恋,喜好过度。樊须是鄙:即鄙视樊须。樊须,即樊迟,孔子的学生。
董:董仲舒,西汉思想家、哲学家。履:踩踏。
超然:犹超脱,高超脱俗,超出于世事之外。高轨:崇高的道路,指行事与道德。
敛衽:如同“敛袂”,整一整衣袖,表示恭敬。
木天清绝称劬书,何处斋轩更此如。乳燕梦閒人莫到,绿槐风细碧窗虚。
行吟独步到山家,水绕回廊曲径斜。最喜晚来红日照,池塘閒坐听鸣蛙。
蝴蝶双飞过别邻,豆棚瓜架倍伤神。柴门不锁随风掩,落尽桃花不见人。
昨来栖卧虞山云,抚枕中宵苦忆君。荒凉白雀古萧寺,钟声咒梵空林闻。
朝云吐吞蛟蜃气,旭日滉漾波涛纹。佛楼岌嶪列峰抱,海甸苍莽孤村分。
楝花风动雪乍捲,麦秋气爽天无氛。缄书报君君不遇,孤凤踯躅求其群。
闻君山中有精舍,面势正直莲峰下。修篁万挺球玉鸣,悬泉百道飞龙挂。
房栊窈窕閒且清,花木玲珑秀而野。清风澹荡堪挥尘,白日阴森可销夏。
此中共尔静谈玄,快读数过逍遥篇。林间饱啜苍耳饭,石上一枕青苔眠。
不知尘网在何处,翩翩自谓瑶台仙。差池万事总难料,振衣欲往空茫然。
我今暂返越来溪,抱瓮山中还灌畦。秋高更礼虞山顶,期尔纵蹑青云梯。
昨日城头挂冠,今朝天外骖鸾。从教执席争席,且喜畜樊出樊。
田野萧条处处同,断蓬枯草逐秋风。愁闻富屋仓庚罄,忍见贫家杼轴空。
啜泣暵乾嗟莫及,熟筹拯救计安从。逢人便说闾阎苦,惆怅长吟大小东。
南州一炬火,我归无所归。六月下惊湍,一叶正复敧。
空城何所有,城阙双阖扉。遗氓四五辈,
四山矗(chù)矗野田田,近是人烟远是邨(cūn)。
鸟外疏钟灵隐寺,花边流水武陵源。
有逢即画原非笔,所见皆诗本不言。
看插秧栽欲忘返,杖藜(lí)徙(xǐ)倚至黄昏。
四周群山巍然矗立中间田野一片,近处都是人家远处隐约可见山村。
飞鸟去处时而传来灵隐寺的钟声,野花芬芳流水潺潺犹如武陵桃源。
一路所遇就是画原非笔墨能描摹,野游所见皆是诗本非语言能形容。
为看农夫田间插秧使我流连忘返,拄着藜杖时走时停不觉已到黄昏。
太冲、表之、公实:太冲,表之,其人未详;公实,指郑湛。野步:野外散步。矗矗:高耸貌。田田:鲜碧貌。
灵隐寺:佛寺名,在杭州。武陵源:地名,见陶渊明《桃花源记》,盖假托以为乐土者。
杖藜:拄着手杖行走。杖,名词动用,藜,植物名,茎可为杖。徙倚:徘徊。
唾面拭之逆人意,不拭笑受人亦忌;谓怒常情笑不测,曲曲揣我心中事。
当其揣我我已危,我心虚舟知者谁;祗宜匿影深林里,莫将此面与人窥。
不见我面自不唾,感君此意频道破;可怜骨肉都不关,单单躲下面一个。