夙龄爱远壑(hè),晚莅(lì)见奇山。
标峰彩虹外,置岭白云间。
倾壁忽斜竖,绝顶复孤圆。
归海流漫漫,出浦(pǔ)水溅溅。
野棠开未落,山樱发欲然。
忘归属兰杜,怀禄(lù)寄芳荃。
眷言采三秀,徘徊望九仙。
早年爱去远方的深谷漫游,老来见到这奇山多么快乐。
山颠耸立在彩虹之上,白云在它的腰际飞飘。
斜倾的崖壁像要忽然跌倒,绝顶伸出浑圆的帽峰一座。
宽阔的江流奔入大海,经过急滩有万颗浪珠溅落。
野海棠花开得正繁,山樱桃怒放丹红如火。
幽兰和杜若诱人忘了回归,官禄未辞心总为芳荃恋慕。
一心想去采一年开花三次的灵芝,向往九仙徘徊不忍离去。
定山:一名狮子山,在浙江余杭东南。夙龄:少年,早年。晚莅:即莅晚。到了晚年时。
标:树立。置:放置。
倾壁:顷危的峭壁。
归海流:流向大海。漫漫:水无涯际的样子。浦:河流向江海的入口。溅溅:水流急速的样子。
然:通“燃”。
兰杜:兰草和杜若。怀禄:怀恋禄位。芳荃:香草。
眷言:眷恋。三秀:灵芝,一年开三次花,传说服之可以成仙。九仙:九类仙人。
皇甫补官古贲浑,时当玄冬泽乾源。山狂谷很相吐吞,
风怒不休何轩轩。摆磨出火以自燔,有声夜中惊莫原。
天跳地踔颠乾坤,赫赫上照穷崖垠。截然高周烧四垣,
神焦鬼烂无逃门。三光弛隳不复暾,虎熊麋猪逮猴猿。
水龙鼍龟鱼与鼋,鸦鸱雕鹰雉鹄鹍.燖炰煨爊孰飞奔,
祝融告休酌卑尊,错陈齐玫辟华园,芙蓉披猖塞鲜繁。
千钟万鼓咽耳喧。攒杂啾嚄沸篪埙,彤幢绛旃紫纛幡。
炎官热属朱冠裈,髹其肉皮通髀臀。颓胸垤腹车掀辕,
缇颜靺股豹两鞬.霞车虹靷日毂轓,丹蕤縓盖绯繙fH.
红帷赤幕罗脤膰,fI池波风肉陵屯。谽呀钜壑颇黎盆,
豆登五山瀛四尊。熙熙釂酬笑语言,雷公擘山海水翻。
齿牙嚼啮舌腭反,电光ze磹赪目fu,顼冥收威避玄根,
斥弃舆马背厥孙。缩身潜喘拳肩跟,君臣相怜加爱恩。
命黑螭侦焚其元,天阙悠悠不可援。梦通上帝血面论,
侧身欲进叱于阍。帝赐九河湔涕痕,又诏巫阳反其魂。
徐命之前问何冤,火行于冬古所存。我如禁之绝其飧,
女丁妇壬传世婚。一朝结雠奈后昆,时行当反慎藏蹲。
视桃著花可小骞,月及申酉利复怨。助汝五龙从九鲲,
溺厥邑囚之昆仑。皇甫作诗止睡昏,辞夸出真遂上焚。
要余和增怪又烦,虽欲悔舌不可扪。
〔一作过青溪水作〕
言入黄花川。
每逐青溪水。
随山将万转。
趣途无百里。
声喧乱石中。
色静深松里。
漾(一作演)漾泛菱荇。
澄澄映葭苇。
我心素已闲。
清川(一作明)澹如此。
请留盘石上。
垂钓将已矣。
飒(sà)飒秋雨中,浅浅石溜泻。
跳波自相溅,白鹭(lù)惊复下。
山谷中的溪水蜿蜒曲折,深浅变化莫测。有时出现深潭,有时出现湍急流水。流水虽然湍急,但游鱼历历可数,鹭鸶常在这里觅食。
正当鹭鸶全神贯注地等候食物的时候,急流与坚石相击,溅起的水珠像小石子似的击在鹭鸶身上,吓得它展翅惊飞。当它明白过来这是一场虚惊之后,便又安详地飞了下来,落在原处。
濑:石沙滩上流水湍急处。飒飒:风雨的声音。石溜:石上急流。
秋色有佳兴,况君池上闲。悠悠西林下,自识门前山。
千里横黛色,数峰出云间。嵯峨对秦国,合沓藏荆关。
残雨斜日照,夕岚飞鸟还。故人今尚尔,叹息此颓颜。
秋山敛馀照,飞鸟逐前侣。彩翠时分明,夕岚无处所。
飞鸟去不穷,连山复秋色。
上下华子冈,惆(chóu)怅(chàng)情何极。
百鸟聚集在天边飞来飞去,周围绵延的群山已都呈现出一片秋色。
置身于这满是萧瑟之感的华子冈,心中的惆怅感伤无穷无尽啊!
何极:用反问的语气表示没有穷尽、终极。
秋色有佳兴,况君池上闲。
悠悠西林下,自识门前山。
千里横黛(dài)色,数峰出云间。
嵯(cuó)峨对秦国,合沓(tà)藏荆关。
残雨斜日照,夕岚(lán)飞鸟还。
故人今尚尔,叹息此颓(tuí)颜。
秋日美景正好,院前池塘清清,你也悠闲自在。
西边林中静静悠悠,柴门之外远山绵绵。
苍翠山色横亘千里,挺拔山峰直出云间。
山峰高峻仿佛回到秦国时代,重重叠叠如荆门关般险要。
细雨后的黄昏即将坠落的夕阳斜斜地照耀着,暮霭中飞鸟返回巢穴。
你现在仍是原来那般没有变化,我已是容颜衰败,不复当年。
崔季重:天宝十二载(753年)任濮阳太守,参见苏源明《小洞庭洄源亭宴四郡太守诗并序》。濮阳:即濮州,天宝元年(742年)改为濮阳郡,治所在今山东鄫城北。
嵯峨:山峰高峻貌。合沓:重叠。荆关:荆门山,泛指险要之地。
夕岚:暮霭,傍晚山林中的雾气。
尚尔:在古汉语里是仍然的意思。颓颜:犹衰颜。容颜衰老。
吹箫凌极浦,日暮送夫君。
湖上一回首,青山卷白云。
洞箫声声哀婉悠扬飘渺,长天日暮送君离去。湖上一回首,山青卷白云。湖上回望山川,青山白云依旧,而友人却渐去渐远,心中一片惆怅。
凌:渡过,逾越。这里指箫声远扬。极浦:远处的水边。夫君:指作者的朋友。湖上一回首,山青卷白云。卷:(白云)弥漫的样子。
昨夜轻阴结夕霏,城南十里有香泥。初闻山鸟惊新哢,遥见林花识旧蹊。荡桨远从芳草渡,垫巾还傍绿杨堤。罗敷正苦桑蚕事,惆怅南来五马蹄。