橙橘枇杷。
甘蔗代出。
谁言去妇薄。
去妇情更重。
千里不唾井。
况乃昔所奉。
远望未为遥。
踟蹰不得共。
石榴植前庭。
绿叶摇缥青。
丹华灼烈烈。
璀彩有光荣。
光荣晔流离。
可以戏淑灵。
有鸟飞来集。
拊翼以悲鸣。
悲鸣夫何为。
丹华实不成。
拊心长叹息。
无子当归宁。
有子月经天。
无子若流星。
天月相终始。
流星没无精。
栖迟失所宜。
下与瓦石幷。
忧怀从中来。
叹息通鸡鸣。
反侧不能寐。
逍遥于前庭。
踟蹰还入房。
肃肃帷幕声。
搴帷更摄带。
抚节弹鸣筝。
慷慨有余音。
要妙悲且清。
收泪长叹息。
何以负神灵。
招摇待霜露。
何必春夏成。
晚获为良实。
愿君且安宁。
人生不满百。
戚戚少欢娱。
意欲奋六翮。
排雾陵紫虚。
蝉蜕同松乔。
翻迹登鼎湖。
翱翔九天上。
骋辔远行游。
东观扶桑曜。
西临弱水流。
北极登玄渚。
南翔陟丹邱。
浮萍寄清水,随风东西流。
结发辞严亲,来为君子仇。
恪(kè)勤在朝夕,无端获罪尤。
在昔蒙恩惠,和乐如瑟(sè)琴。
何意今摧颓(tuí),旷若商与参。
茱(zhū)萸(yú)自有芳,不若桂与兰。
新人虽可爱,无若故所欢。
行云有返期,君恩傥(tǎng)中还。
慊(qiè)慊仰天叹,愁心将何愬(sù)。
日月不恒处,人生忽若寓。
悲风来入怀,泪下如垂露。
发箧(qiè)造裳衣,裁缝纨与素。
浮萍依附在清水上,随着风儿四处漂流。
成年束发辞别父母,成为了夫君的伴侣。
从早到晚恭敬勤恳,遭受罪怨毫无缘故。
从前蒙受您的恩惠,如奏琴瑟欢乐和穆。
为何现在岁月蹉跎,远隔如商与参两宿。
茱萸自有它的香气,却不如肉桂和兰芷。
新人即使令人怜爱,不如过去所爱的人。
流云有返回之时,您的爱也许回转中途。
悲伤地仰天叹息,忧心将到哪里去倾诉?
日月不会永在天上,人生短暂如同寄宿。
悲伤的风吹入帷帐,泪水跌落像滴露珠。
打开箱子制作衣裳,裁剪缝纫洁白绢布。
浮萍:一种水生植物,比喻无依无靠,随波漂流的女子。
结发:汉族婚姻习俗。一种象征夫妻结合的仪式。当夫妻成婚时,各取头上一根头发,合而作一结。仇:伴侣。
恪勤:恭敬勤劳。无端:一作“中年”。
瑟琴:出自《诗经》,“妻子好合,如鼓琴瑟。”
摧颓:蹉跎。
茱萸:茱萸,又名“越椒”、“艾子”,是一种常绿带香的植物,具备杀虫消毒、逐寒祛风的功能。佩茱萸,中国岁时风俗之一。桂:应为樟科肉桂,非桂花。兰为何种植物,今尚有争议。
可爱:一作“成列”。
傥:或者。
慊慊:心不满足貌;不自满貌。愬:同“诉”。
不:一作“无”。所:一作“人”。寓:一作“遇”。
怀:一作“帷”。
发:打开。一作“散”。
公子敬爱客,终宴不知疲。
清夜游西园,飞盖相追随。
明月澄清景,列宿(xiù)正参(cēn)差(cī)。
秋兰被长坂,朱华冒绿池。
潜鱼跃清波,好鸟鸣高枝。
神飚(biāo)接丹毂(gǔ),轻辇(niǎn)随风移。
飘飖(yáo)放志意,千秋长若斯。
子桓公子敬爱众宾客,宴饮终日都不觉得疲累。
寂静的良夜又去西园游玩,车盖亭亭如飞地前后追随。
明月洒下如练的清光,天上的繁星稀疏辉映。
秋兰丛生于斜斜的长坂,芙蓉遮满了一池渌水。
清波上跃出水底的游鱼,树枝间传来鸟儿的啼声。
大风吹动红色的车轮,马车在风中奔驰如飞。
我们纵情遨游,逍遥自在,好希望能这样过一千年。
公宴:群臣受公家之邀而侍宴。公子:这里是指曹丕。敬爱:一作“爱敬”。
西园:在邺城(今河北临漳)西。一说指玄武苑。飞盖:轻便行进飞快的车。
景:指月光。列宿:众星。参差:不齐的样子。
被:覆盖。长坂:斜坡。朱华:指芙蓉,即荷花。冒:覆盖。
飚:回风。丹毂:用红色涂饰的毂。毂,车轮中心的圆木。辇:古代人拉的车,后多指皇室和贵族所用的车。
飘飖:随风飘动。这里用来形容逍遥、游乐。千秋:千年,意思是一辈子。若斯:如此。
端坐苦愁思。
揽衣起西游。
树木发春华。
清池激长流。
中有孤鸳鸯。
哀鸣求匹俦。
我愿执此鸟。
惜或无轻舟。
欲归忘故道。
顾望但怀愁。
悲风鸣我侧。
羲和逝不留。
重阴润万物。
何惧泽不周。
谁令君多念。
自使怀百忧。
孟冬十月。阴气厉清。武官诫田。讲旅统兵。元龟袭吉。元光着明。蚩尤跸路。风弭雨停。乘舆启行。鸾鸣幽轧。虎贲采骑。飞象珥鹖。钟鼓铿锵。箫管嘈喝。万骑齐镳。千乘等盖。夷山填谷。平林涤薮。张罗万里。尽其飞走。趯趯狡兔。扬白跳翰。猎以青骹。掩以修竿。韩卢宋鹊。呈才骋足。噬不尽绁。牵麋掎鹿。魏氏发机。养基抚弦。都卢寻高。搜索猴猨。庆忌孟贲。蹈谷超峦。张目决眦。发怒穿冠。顿熊扼虎。蹴豹搏貙。气有余势。负象而趋。获车既盈。日侧乐终。罢役解徒。大飨离宫。乱曰。圣皇临飞轩。论功校猎徒。死禽积如京。流血成沟渠。明诏大劳赐。大官供有无。走马行酒醴。驱车布肉鱼。鸣鼓举觞爵。击钟釂无余。绝纲纵麟麑。弛罩出凤雏。收功在羽校。威灵振鬼区。陛下长欢乐。永世合天符。
农历十月,肃杀之气锋利清寒。武官文告百姓,要征兵集训。用龟甲占卜时吉事相因,元光年间因此显明。蚩尤出行肃清道旁,风雨也消弭停止。登车开始行程,鸾凤鸣叫声声。虎贲卫士众多。称为飞象的武臣插雉尾于冠左右以示武勇。钟鼓之声响亮,萧管之乐喧闹。万名骑士并驾,千驾战车齐驱。夷平山峰,填满沟壑,摧毁林木,涤除野草污秽。张开万里的罗网,将其间的飞禽走兽尽皆捕取。那跳跃着的狡猾兔子,眼睛露白不屑地穿梭着。用青骹来猎取它,行动前猎手先隐藏在长长的竹子上。韩国与宋国的良犬凭着敏锐的嗅觉奔驰追踪。被绳索牢牢束缚,为主人猎取麋鹿。善射者魏氏张开了弓,神射养由基抚弄着弓弦。擅长攀爬的都卢人登上高处,搜索猴猿。猛士庆忌和孟贲,穿越过山谷峰峦。瞪着双眼,怒气上涌使头发直竖刺穿了头冠。踩着熊,扼住老虎。追逐豹子,和貙搏斗。做完这些还有余力,扛着象快步行走。狩猎的搜获十分丰盛,日头落下活动也要结束了。让那些做事的人都放下手上的工作,在离宫大摆筵席。曲子也要结尾,结尾的乐曲这样唱到:圣明的主上来登上轻车,论功赏赐猎手。死去的禽兽堆积好似小山,鲜血流成沟渠,君主英明的诏示犒劳猎手。主管膳食的官员准备宴席,传递军令的斥候运送酒浆。宴席丰盛肉鱼无数,随鼓声举杯,随钟声干杯,众人兴致高昂。割开网子放出幼麒麟,打开罩子放出小凤凰。建立武功,威震边疆。陛下欢乐长久,永远拥有天命。
序:行女生于季秋,而终于首夏。三年之中,二子频丧。
伊上帝之降命,何修短之难哉;
或华发以终年,或怀妊(rèn)而逢灾。
感前哀之未阕(què),复新殃之重来!
方朝华而晚敷,比晨露而先晞(xī)。
感逝者之不追,情忽忽而失度。
天盖高而无阶,怀此恨其谁诉!
序:我的小女儿行女出生于深秋时节,在第二年四月的初夏死去。短短三年之中,两个心爱的女儿相继夭亡。
上苍赐予人类宝贵的生命,寿命的长短何以这么难猜!
有人可以幸运地活到白首,有的人却死在母亲的腹胎。
痛失金瓠的悲伤还没有结束,又眼看着行女被尘土湮埋。
可怜的孩子像木槿花一样凋落;又像晨露,干的这么快。
我想到那凋零的小小的生命,再也无法重来,顿时间失了常态。
怨恨天高却没有长梯借我攀缘,我还能向谁诉出我心中的苦哀!
首夏:农历四月。二子:指作者的两个女儿金瓠、行女。
降:赐下。命:人的寿命。修短:长短。裁:猜测,估料。
终年:尽其天年。怀妊:怀孕。
前哀:指大女儿金瓠之死。阕:尽。新殃:指行女之死。
方朝华句:方,比如。朝:早上。华:指木槿花,开于夏秋季节,早上开花,夜晚凋谢。晚敷:指夜晚凋谢。晞:晒干。
忽忽:恍惚之貌。失度:失态。
盖:语气词。阶:阶梯。