鰕{鱼旦}游潢潦。
不知江海流。
燕雀戏藩柴。
安识鸿鹄游。
世士此诚明。
大德固无俦。
驾言登五岳。
然后小陵丘。
俯观上路人。
势利惟是谋。
雠高念皇家。
远怀柔九州。
抚剑而雷音。
猛气纵横浮。
泛泊徒嗷嗷。
谁知壮士忧。
穷达难豫图。
祸福信亦然。
虞舜不逢尧。
耕耘处中田。
太公未遭文。
渔钓终渭川。
不见鲁孔丘。
穷困陈蔡间。
周公下白屋。
天下称其贤。
门有万里客。
问君何乡人。
褰裳起从之。
果得心所亲。
挽裳对我泣。
太息前自陈。
本是朔方士。
今为吴越民。
行行将复行。
去去适西秦。
圣皇应历数。
正康帝道休。
九州咸宾服。
威德洞八幽。
三公奏诸公。
不得久淹留。
蕃位任至重。
旧章咸率由。
侍臣省文奏。
陛下体仁慈。
沉吟有爱恋。
不忍听可之。
迫有官典宪。
不得顾恩私。
诸王当就国。
玺绶何累缞。
便时舍外殿。
宫省寂无人。
主上增顾念。
皇母怀苦辛。
何以为赠赐。
倾府竭宝珍。
文钱百亿万。
采帛若烟云。
乘舆服御物。
锦罗与金银。
龙旗垂九旒。
羽盖参班轮。
诸王自计念。
无功荷厚德。
思一効筋力。
糜躯以报国。
鸿胪拥节卫。
副使随经营。
贵戚并出送。
夹道交辎軿。
车服齐整设。
韡晔耀天精。
武骑卫前后。
鼓吹箫笳声。
祖道魏东门。
泪下沾冠缨。
扳盖因内顾。
俛仰慕同生。
行行将日暮。
何时还阙庭。
车轮为徘徊。
四马踌躇鸣。
路人尚酸鼻。
何况骨肉情。
浮萍寄清水,随风东西流。
结发辞严亲,来为君子仇。
恪(kè)勤在朝夕,无端获罪尤。
在昔蒙恩惠,和乐如瑟(sè)琴。
何意今摧颓(tuí),旷若商与参。
茱(zhū)萸(yú)自有芳,不若桂与兰。
新人虽可爱,无若故所欢。
行云有返期,君恩傥(tǎng)中还。
慊(qiè)慊仰天叹,愁心将何愬(sù)。
日月不恒处,人生忽若寓。
悲风来入怀,泪下如垂露。
发箧(qiè)造裳衣,裁缝纨与素。
浮萍依附在清水上,随着风儿四处漂流。
成年束发辞别父母,成为了夫君的伴侣。
从早到晚恭敬勤恳,遭受罪怨毫无缘故。
从前蒙受您的恩惠,如奏琴瑟欢乐和穆。
为何现在岁月蹉跎,远隔如商与参两宿。
茱萸自有它的香气,却不如肉桂和兰芷。
新人即使令人怜爱,不如过去所爱的人。
流云有返回之时,您的爱也许回转中途。
悲伤地仰天叹息,忧心将到哪里去倾诉?
日月不会永在天上,人生短暂如同寄宿。
悲伤的风吹入帷帐,泪水跌落像滴露珠。
打开箱子制作衣裳,裁剪缝纫洁白绢布。
浮萍:一种水生植物,比喻无依无靠,随波漂流的女子。
结发:汉族婚姻习俗。一种象征夫妻结合的仪式。当夫妻成婚时,各取头上一根头发,合而作一结。仇:伴侣。
恪勤:恭敬勤劳。无端:一作“中年”。
瑟琴:出自《诗经》,“妻子好合,如鼓琴瑟。”
摧颓:蹉跎。
茱萸:茱萸,又名“越椒”、“艾子”,是一种常绿带香的植物,具备杀虫消毒、逐寒祛风的功能。佩茱萸,中国岁时风俗之一。桂:应为樟科肉桂,非桂花。兰为何种植物,今尚有争议。
可爱:一作“成列”。
傥:或者。
慊慊:心不满足貌;不自满貌。愬:同“诉”。
不:一作“无”。所:一作“人”。寓:一作“遇”。
怀:一作“帷”。
发:打开。一作“散”。
公子敬爱客,终宴不知疲。
清夜游西园,飞盖相追随。
明月澄清景,列宿(xiù)正参(cēn)差(cī)。
秋兰被长坂,朱华冒绿池。
潜鱼跃清波,好鸟鸣高枝。
神飚(biāo)接丹毂(gǔ),轻辇(niǎn)随风移。
飘飖(yáo)放志意,千秋长若斯。
子桓公子敬爱众宾客,宴饮终日都不觉得疲累。
寂静的良夜又去西园游玩,车盖亭亭如飞地前后追随。
明月洒下如练的清光,天上的繁星稀疏辉映。
秋兰丛生于斜斜的长坂,芙蓉遮满了一池渌水。
清波上跃出水底的游鱼,树枝间传来鸟儿的啼声。
大风吹动红色的车轮,马车在风中奔驰如飞。
我们纵情遨游,逍遥自在,好希望能这样过一千年。
公宴:群臣受公家之邀而侍宴。公子:这里是指曹丕。敬爱:一作“爱敬”。
西园:在邺城(今河北临漳)西。一说指玄武苑。飞盖:轻便行进飞快的车。
景:指月光。列宿:众星。参差:不齐的样子。
被:覆盖。长坂:斜坡。朱华:指芙蓉,即荷花。冒:覆盖。
飚:回风。丹毂:用红色涂饰的毂。毂,车轮中心的圆木。辇:古代人拉的车,后多指皇室和贵族所用的车。
飘飖:随风飘动。这里用来形容逍遥、游乐。千秋:千年,意思是一辈子。若斯:如此。
端坐苦愁思。
揽衣起西游。
树木发春华。
清池激长流。
中有孤鸳鸯。
哀鸣求匹俦。
我愿执此鸟。
惜或无轻舟。
欲归忘故道。
顾望但怀愁。
悲风鸣我侧。
羲和逝不留。
重阴润万物。
何惧泽不周。
谁令君多念。
自使怀百忧。
孟冬十月。阴气厉清。武官诫田。讲旅统兵。元龟袭吉。元光着明。蚩尤跸路。风弭雨停。乘舆启行。鸾鸣幽轧。虎贲采骑。飞象珥鹖。钟鼓铿锵。箫管嘈喝。万骑齐镳。千乘等盖。夷山填谷。平林涤薮。张罗万里。尽其飞走。趯趯狡兔。扬白跳翰。猎以青骹。掩以修竿。韩卢宋鹊。呈才骋足。噬不尽绁。牵麋掎鹿。魏氏发机。养基抚弦。都卢寻高。搜索猴猨。庆忌孟贲。蹈谷超峦。张目决眦。发怒穿冠。顿熊扼虎。蹴豹搏貙。气有余势。负象而趋。获车既盈。日侧乐终。罢役解徒。大飨离宫。乱曰。圣皇临飞轩。论功校猎徒。死禽积如京。流血成沟渠。明诏大劳赐。大官供有无。走马行酒醴。驱车布肉鱼。鸣鼓举觞爵。击钟釂无余。绝纲纵麟麑。弛罩出凤雏。收功在羽校。威灵振鬼区。陛下长欢乐。永世合天符。
农历十月,肃杀之气锋利清寒。武官文告百姓,要征兵集训。用龟甲占卜时吉事相因,元光年间因此显明。蚩尤出行肃清道旁,风雨也消弭停止。登车开始行程,鸾凤鸣叫声声。虎贲卫士众多。称为飞象的武臣插雉尾于冠左右以示武勇。钟鼓之声响亮,萧管之乐喧闹。万名骑士并驾,千驾战车齐驱。夷平山峰,填满沟壑,摧毁林木,涤除野草污秽。张开万里的罗网,将其间的飞禽走兽尽皆捕取。那跳跃着的狡猾兔子,眼睛露白不屑地穿梭着。用青骹来猎取它,行动前猎手先隐藏在长长的竹子上。韩国与宋国的良犬凭着敏锐的嗅觉奔驰追踪。被绳索牢牢束缚,为主人猎取麋鹿。善射者魏氏张开了弓,神射养由基抚弄着弓弦。擅长攀爬的都卢人登上高处,搜索猴猿。猛士庆忌和孟贲,穿越过山谷峰峦。瞪着双眼,怒气上涌使头发直竖刺穿了头冠。踩着熊,扼住老虎。追逐豹子,和貙搏斗。做完这些还有余力,扛着象快步行走。狩猎的搜获十分丰盛,日头落下活动也要结束了。让那些做事的人都放下手上的工作,在离宫大摆筵席。曲子也要结尾,结尾的乐曲这样唱到:圣明的主上来登上轻车,论功赏赐猎手。死去的禽兽堆积好似小山,鲜血流成沟渠,君主英明的诏示犒劳猎手。主管膳食的官员准备宴席,传递军令的斥候运送酒浆。宴席丰盛肉鱼无数,随鼓声举杯,随钟声干杯,众人兴致高昂。割开网子放出幼麒麟,打开罩子放出小凤凰。建立武功,威震边疆。陛下欢乐长久,永远拥有天命。
君子防未然,不处嫌疑间。
瓜田不纳履,李下不正冠。
嫂叔不亲授,长幼不比肩。
劳谦得其柄,和光甚独难。
周公下白屋,吐哺不及餐。
一沐三握发,后世称圣贤。
纣(zhòu)为昏乱,虐残忠正。
周室何隆,一门三圣。
牧野致功,天亦革命。
汉祚(zuò)之兴,阶秦之衰。
虽有南面,王道陵(líng)夷(yí)。
炎光再幽,殄灭无遗。
纣王十分昏庸无道,残害忠良。
周家多么兴隆,一家中出了三位圣人。
出生草莽而功在天下,天下都起了翻天覆地的变革。
汉朝的突然兴起,同时意味着秦朝的灭亡。
虽然皇帝在南面凌驾于诸夷之上。
然而灼热的光再幽深悠长,终将灭亡得一丝不剩。
纣:指商朝最后一位君主帝辛,谥号纣,世称殷纣王、商纣王。
三圣:指的是周文王、周武王、周公三位周朝创始人、统治者。
牧野:牧野之战。周武王的联军与商朝军队在牧野进行的决战。革命:更替朝代,谓之革命。
陵夷:指衰败,走下坡路。