欲作一男子,须了四般事。
财能使人贪,色能使人嗜。
名能使人矜,势能使人倚。
四患既都去,岂在尘埃里。
朴散人道立,法始乎羲皇。
岁月易迁革,书传难考详。
二帝启禅让,三王正纪纲。
五伯仗形胜,七国争强梁。
两汉骧龙凤,三分走虎狼。
西晋擅风流,群凶来北荒。
东晋事清芬,传馨宋齐梁。
逮陈不足算,江表成悲伤。
后魏乘晋弊,扫除几小康。
迁洛未甚久,旋闻东西将。
北齐举爝火,后周驰星光。
隋能一统之,驾福于巨唐。
五代如传舍,天下徒扰攘。
不有真主出,何由奠中央。
一万时区字,四千年兴亡。
五百主肇位,七十国开疆。
或混同六合,或控制一方。
或创业先后。或垂祚短长。
或奋于将坠,或奋于已昌。
或灾兴无妄,或福会不祥。
或患生藩屏,或难起萧墙。
或病由唇齿,或疾亟膏肓。
谈笑萌事端,酒食开战场。
情欲之一发,利害之相戕。
剧力恣知噬,无涯罹祸殃。
山川才表里,丘陇又荒凉。
荆棘除难尽,芝兰种未芳。
龙蛇走平地,玉石碎昆岗。
善设称周孔,能齐是老庄,
奈何言已病,安得意都忘。
休嗟流年随逝水,但将清景逐闲情。
山河天下从来广,日月林间长自明。
幸有园林供笑傲,岂无诗酒乐升平。
如何更得烟霞侣,好向伊川老此生。
萧寺久不到,偶来幽兴长。
螘穿珠九曲,蜂酿蜜千房。
雨过山横翠,霜新橘弄黄。
年衰道不进,珍重一炉香。
朝来池上有斯事,火急报教同舍知。
昨夜雨余春水满,白鸥飞下立多时。
吾州唐子他州无,闭户偏读家藏书。
志气颇闻已山立,神仙固自多楼居。
终日坐忘对燕几,有时出游骑蹇驴。
人生如此自可尔,勿羡新贵高门闾。
昔我从行台,宿师南山旁。
仲秋已戒寒,九月常霣霜。
入冬即大雪,人马有仆僵。
土床炽薪炭,旃毳如胡羌。
果蔬悉已冰,熟视不得尝。
猎骑荷戈归,争献狐与狼。
是时意气快,岂复思江乡。
迩来四十载,余景迫耄荒。
结茅镜湖曲,气候岁靡常,残暑排不去,单衣作重阳,霜晚木未丹,地燠草不黄,玄冥失号令,疟鬼意颉颃。
忽焉风雨恶,纵击势莫当,颇疑地撼轴,又恐河决防。
和泥补窍穴,乞火燎衣裳。
霰雪虽未作,疾疠幸退藏。
风炉荠糁美,瓦甑粳饭香,比邻共安健,相与歌虞唐。
玉食何由到草莱,重奁初喜坼封开。
雪霏庾岭红丝磑,乳泛闽溪绿地材。
舌本常留甘尽日,鼻端无复鼾如雷。
故应不负朋游意,手挈风炉竹下来。
枯蓬万里寄飘风,晚落江头号放翁。
冉冉流年秋镜里,悠悠残梦晓笳中。
扫除药裹病良已,弃置酒杯愁自空。
闲处固应容老子,卧看年少起新丰。
斯世元知少赏音,道存何恨死山林。
半生去国风埃面,一片忧时铁石心。
闲看断云成小立,偶穿修竹得幽寻。
故人已到梁州未?尺纸东来抵万金。